Bellek Seçimi
Genelde daha fazla performans için daha fazla RAM gerekmektedir. Özellikle birden
fazla program açıkken genel sistem  yavaşlığı ve aşırı sabit disk  kullanımı veya “disk
thrashing”dir.
Ram yetersiz olduğunda sabit diske daha çok başvurulduğundan sabit disk daha çok
çalışıp ses üretir, buna disk trashing denir.
“Anakartın RAM türü ve kapasitesine göre desteklediği RAM hızları neler, önerilen
marka ve modeller (QVL) listesi var mı, kaç adet RAM modülü takılabiliyor ve kaçı boş
durumda; RAM boyutu önerilen düzeyde mi ve PageFile kullanımı uygulamalar açık ve
kapalı olması durumunda nasıl değişiyor?” gibi soruların cevapları bize uygun RAM seçimi
için yol gösterecektir.

Bellek Montajı
Bilgisayarda bulunan  chipler düşük voltajla çalıştığı için insan vücudundaki statik
elektrikten zarar görme ihtimali vardır.  Bunun için elektrostatik deşarj yapılmalıdır.
RAM’lar yuvalarına yerleştirilip bastırılınca yandaki kilitler çentiklere denk gelerek
çıkmasını engelleyecektir. Masaüstü bilgisayarda ram modülleri dik olarak yerleştirilirken
dizüstü bilgisayarlarda yatay olarak yerleştirilir.

ROM (read only memory-salt okunabilir bellek)
ROM, sadece okunabilir bellekler için kullanılan genel bir ifadedir. ilk üretilen ROM
sadece okunabilir özelliktedir. Daha sonra üretilen ROM çeşitleri üzerinde elektriksel
yöntemlerle değişiklik yapılabilmektedir. Bu tipteki hafıza birimleri elektrik kesildiğinde
dahi bilgilerin saklanması gerektiği durumlarda kullanılmaktadır. Genel olarak dört gruba
ayrılır.
1-MPROM (masceble programmable read only memory-maske programlı ROM)

Özel bir program veya veriyi maskelemek amacıyla kullanılan üretici tarafından
programlanan ROM çeşididir.


2-PROM (programmable read only memory- programlanabilir ROM)
Kullanıcı tarafından ROM programlayıcı adı verilen özel bir devre ile sadece bir defa
programlanabilen ROM türüdür.


3-EPROM (erasable programmable read only memory- silinebilir programlanabilir ROM)
Morötesi ışık ile silinebilen, içerisindeki bilgiyi yıllarca koruyabilen ROM çeşididir.
Morötesi ışık koruyucu gövde üzerindeki quartz ile kapatılmış küçük bir pencereden verilir.


4-EEPROM/FLASH ROM (erasable programmable read only memory- silinebilir 
programlanabilir ROM )
Devrede iken elektriksel yolla bir kısmı ya da tamamı değiştirilebilen, silinebilen ve
yeniden veri yüklenebilen bir ROM türüdür.

RAM ölçüm birimleri
 RAM modülleri Bayt cinsinden ifade edilir.
 256 MB, 512 MB, 1 GB, 2GB modüller hâlinde satılır.
 Hafıza büyüklük ölçülerini tekrar hatırlayınız:
 1 Bayt (B)  = 8 Bit
 1 Kilobayt (KB)  = 1024 Bayt
 1 Megabayt (MB)  = 1024 KB  = 1,048,576 Bayt
 1 Gigabayt (GB)  = 1024 MB  = 1,073,741,824 Bayt
 1 Terabayt (TB) = 1024 GB  = 1,099,511,627,776 Bayt

RAM yongaları:

Üretim teknolojisindeki gelişmelere bağlı olarak RAM çipleri veya yongaları, zamanla
değişmiştir.
Günümüzde üretilen yongalar ise bacakları altta olacak şekilde CSP yapıdadır. Dikkat
ederseniz yonganın çevresinde bağlantı bacakları bulunmamaktadır.
Görsel olarak bellek yongaları, genelde küçük yeşil bir PCB yüzeyin dizilmiş ufak
siyah modüller hâlindedir.

                         

SIMM RAM paketi
SIMM (single inline memory modüle -tek sıralı hafıza modülü), artan RAM ihtiyacına
karşın PCB üzerine RAM yongalarının yerleştirildiği ilk çözümdür.

Statik RAM:
Statik RAM’ler ise daha yüksek hıza karşın daha yüksek maliyetlidir ve daha büyük
mimari bir yapı kullanır. Bu sebeple  genellikle küçük boyutlu olarak ön bellek amacıyla
kullanılır. Daha çok devreye entegre durumdadır ve yenisi ile değiştirilmesi zordur.

DRAM (dynamic random access memory – dinamik RAM):
şu anda en popüler bellek türü olan dinamik RAM, düşük maliyet, küçük mimari yapı
ve makul derecede hız sunması sayesinde genellikle sistem hafızası olarak kullanılır. Uygun
maliyetlerle yüksek kapasiteli ve esnek çözümler sunabilir.Mikroskobik kapasitörler ve transistörler sayesinde 1 ve 0’ları saklayan özel bir tür
yarı iletkendir.
Teknik olarak aralarındaki en önemli fark ise SRAM’in periyodik olarak yenilenmesi
gerekmezken DRAM için periyodik yenileme gerekiyor olmasıdır.
DIMM RAM paketi (dual inline memory modüle - çift yönlü hafıza modülü)

SDRAM’ler başlangıcını DIMM modülleri olarak yapmıştır. Günümüzde  hâlen
kullanılan en popüler RAM paketidir. DIMM modüllerinin buffering ve ECC gibi bazı ilave
fonksiyonları gerçekleyebilmesi için ekstra pinleri vardır.
Dizüstü bilgisayarlar için SO-DIMM olarak adlandırılan bir türevi bulunmaktadır.
Single/double sided DIMM
DIMM RAM yongaları PCB üzerindeki tek bir yüzeyde bulunur ise bu modül “single
sided” olarak adlandırılır. Modül PCB’sinin her iki yüzeyinde de RAM yongaları varsa bu
DIMM modülü “double sided” bir RAM olarak ifade edilir. Çift yüzeyli DIMM modülleri
doğal olarak biraz daha kalındır ve bazı  anakartlarda diğer slotların da dolmasına neden
olabilir.
Anakartın desteklediği RAM  türleri kapsamında, single veya double side DIMM
modüllerinden hangilerini desteklediği de genelde kitapçıklarda belirtilmiştir

DDR: Double data rate (iki kat veri transfer)
DDR,  double data rate, yani iki kat veri transfer oranı sağlar. Yani aynı saat
sinyalinde iki kat veri gönderebilmektedir.
DDR SDRAM’ler RDRAM’den daha yavaş olsa da ciddi fiyat avantajı ile endüstri
standardı olmuştur.

BELLEKLER
Bellekler, bilgi depolama üniteleridir. Bilgisayarlar her türlü bilgiyi (resim, ses, yazı
gibi) ikilik sayılar ile kullanır ve saklar. Bir bilgi mantıksal olarak “0” ve ”1”lerden oluşur.
Aynı şekilde bu ikilik bilgiler kısa veya uzun süreli depolanırken de kullanılır.

Belleğin Yapısı ve Çalışması

Bilgisayardaki adresleme tekniği açısından ROM hafızalar, RAM alanının içerisinde
bulunmaktadır. RAM hafıza haritasının bazı bölgelerine bir veya birkaç tane ROM’a denk
gelecek şekilde yerleştirilmiştir. ROM hafızadaki bilgiler sabit kaldığı için bilgisayara güç
verildiğinde sistem direkt olarak ROM’daki belirli bir adrese konumlanır. Bilgisayar bu
adresten itibaren program ve veri kodlarını okumaya başlayarak çalışmasını yürütür.

Bellek Çeşitleri


Günlük kullanımda, RAM, hafıza ve bellek kelimeleri çoğunlukla aynı kavramı ifade
etmekte kullanılır. Hangi kavramı kullandığınız çok önemli olmayabilir ancak doğru
sınıflandırmayı bilmeniz önemlidir.
Öncelikle temel kavramların aslında neyi ifade ettiği bilinmelidir. Hafıza veya bellek
kelimeleri daha üst düzey ifadelerdir.
Bilgisayarın ana hafızası olan RAM’in, sadece bir hafıza türü olduğu unutulmamalıdır.
RAM’in yanı sıra  bilgisayar bünyesinde daha  birçok hafıza birimi vardır. CMOS, ROM,
EPROM, flash gibi kavramların hepsi birer hafıza türüdür.

Anakart Kullanım Kılavuzu
Anakartların üzerindeki bileşenleri, anakartta kullanılan biosun özelliklerini anlatan ve
bilgi veren kitapçıklara anakart kullanım kılavuzu denir. Kullanım kılavuzları  anakart satın
alındığında yanında verilmektedir.
Kılavuzda anakart montajının nasıl yapılacağı, işlemcinin ve bellek birimlerinin nasıl
monte edileceği, jumper ayarları, led ve kablo bağlantılarının nasıl yapılacağı belirtilir.
Ayrıca  anakart biosunda yapılabilecek işlemler ve bios  temel ayarlarının anlatımı bu
kılavuzda bulunmaktadır. Çoğunlukla  anakart kılavuzu ile  anakartın sürücülerini ve
yazılımlarını içeren bir cd verilmektedir. Bu cd içerisinde sistem kurulumlarından sonra
anakart bileşenlerini tanıtan sürücü dosyaları, bios güncellemeleri ya da anakart için uygun
programları içeren yazılımlar ve anakart ile ilgili resim ve video dosyaları bulunur.


Anakart Seçimi
Her şeyden önce, alacağınız  anakart, alacağınız kasanın içine sığmalıdır, bu yüzden
kasayı ve anakartı, boyutları birbirine uyacak şekilde seçmelisiniz.
Anakartınızın ne tür işlemcileri  desteklediği de önemlidir. Farklı firmalara ait farklı
işlemciler bulunmaktadır ve ürettikleri işlemciler fiziksel olarak farklı yapılara sahip
olduklarından birini destekleyen bir anakartın, diğerini desteklemesi mümkün değildir. Buna
ek olarak her  anakart da bir işlemci üreticisinin ürettiği her işlemciyi destekleyemez, o
yüzden gereksinim duyduğunuz işlemciyle çalışabilecek bir anakart seçmelisiniz.
Anakart seçilirken dikkat etmeniz gereken diğer bir etken de ne kadar RAM
kullanılacağıdır. Anakartı alırken, bugün ihtiyaç duyulan RAM miktarının iki katına kadar
destekleyen bir  anakart seçilmesi uygun olacaktır. Bu sayede gelecekte  anakartı
değiştirmeden bir RAM yükseltmesi yapılabilir.
Ekran kartı da anakart seçimini etkileyen faktörlerden biridir. Yüksek grafik kalitesine
sahip programlar ya da oyunlarla  kullanılmayacaksa anakartla bütünleşik bir ekran kartı
yeterli olabilir. Ancak grafik kalitesi yüksek programlar için ayrı bir ekran kartı satın
alınması daha uygun olacaktır. Bu durumda, seçilecek anakartın bu ekran kartını destekleyip
desteklemeyeceği kontrol edilmelidir.

Anakart Çeşitleri
Anakart üreticilerinin uyması gereken bazı standartlar vardır. Bu standartlara göre
anakart boyutları, üzerindeki portların, soketlerin, slotların, panel bağlantı noktalarının ve
vidalarının yerleri belirlenmiştir. Bu sayede  anakartın kasaya montajı ve donanım kartları
eklenmesi sırasında sorun yaşanmamaktadır.  Anakartlar aşağıdaki formlara göre üretilir

 XT anakartlar
 AT anakartlar
 ATX anakartlar


XT Anakartlar
ilk kişisel bilgisayarlarda kullanılan  anakartlardır. Bu  anakartlar 8086 ve 8088
mikroişlemciler için üretilmiş olup bu işlemciler üzerinde sabit olarak sunulmaktaydı. Bu
durumda işlemcinin değiştirilmesi için anakartın değiştirilmesi gerekiyordu.  Bu anakartlarda
ek donanım birimlerinin 8 bit olması gerekiyordu.


AT Anakartlar
XT  anakartlardan sonra 1982 yılından itibaren kullanılmaya başlamış ve günümüz
ATX  anakartlarına benzer  anakartlardır. ISA, PCI ve AGP veriyollarını desteklemektedir.
PS/2 desteği yoktur. 5V ve 12 V güç desteği sunar. işlemcinin değiştirilebilmesi için uygun
olarak üretilmiştir.


ATX Anakartlar
AT  anakartlardan sonra üretilmeye başlanan ve önceki  anakartlara göre daha fazla
giriş çıkış desteği sunan  anakartlardır. Bu  anakartlar ile birlikte diğer donanım birimleri
tümleşik özelliklerde  anakart üzerinde kullanılmaya başlanmıştır. Donanım birimlerinin
montajı için daha esnek ve kullanışlı tasarımları ile dikkat çeken bu anakartlar günümüzde en
çok kullanılan  anakartlardır.  BIOS  güncellemeleri ve güç yönetimi konusunda diğer
anakartlara göre çok daha gelişmiş seçenekler sunmaktadır. ATX  anakartların micro-ATX
olarak küçük boyutlu kasalar için üretilen çeşitleri de mevcuttur.
Günümüzde en çok kullanılan  anakart formları ATX ve micro ATX standartlarıdır.
Ancak gelişen teknoloji ve donanım birimlerindeki değişmeler neticesinde BTX adı verilen
yeni nesil anakartların üretimine başlanmıştır. BTX anakartlar ile sistemin güç yönetimi ve
soğutması ön plana çıkmış donanım birimlerinin yerleşiminde önemli değişiklikler meydana
gelmiştir.

Anakartlar
Anakart, bir bilgisayarın tüm parçalarını üzerinde barındıran ve bu parçaların
iletişimini sağlayan elektronik devredir.

Anakartın Yapısı ve Çalışması
Anakartlar özel alaşımlı bir blok üzerine yerleştirilmiş ve üzerinde RAM yuvaları
genişleme kartı slotları, devreler ve yongalar bulunan ve bütün bu donanım birimlerinin
mikroişlemci ile iletişimini sağlayan elektronik devredir. Anakart, üzerindeki yonga setleri
sayesinde sistem çalışmasını organize eder. Bir nevi tüm birimlerin bir arada ve uyumlu
çalışmasını sağlayan bir köprü vazifesi görür.
Anakart bütün donanımları veya bağlantı noktalarını üzerinde bulundurur. Üzerinde
mikroişlemci soketi, RAM slotu, genişleme yuvaları (ISA, PCI, AGP ve PCI-e), BIOS,
donanım kartları (dâhilî), veri yolları ve bağlantı noktalarını bulundurur.
Anakart, bilgisayara hangi sistem bileşenlerinin eklenebileceğini ve hızlarının ne
olacağını belirleyen temel unsurdur.
Anakartlarda dikkat edilmesi gereken hususların başında, kullanılmak istenen CPU
(işlemci) ile uyumlu bir yonga seti kullanan bir anakart sahibi olmanız gerekliliği gelir. En
son işlemci,  anakart ve diğer donanım bilgilerine çeşitli bilgisayar dergilerinden
faydalanarak ve internette araştırma yaparak ulaşılabilir.